เปิดโลกการศึกษามุสลิมตอน : เรื่องเก่าเล่าใหม่ ตอนที่ 1 บาบอกเรือจ้างลุ่มน้ำปัตตานี

คมชัดลึก : เปิดโลกการศึกษามุสลิม เคยได้นำเสนอเรื่องราวของพี่น้องมุสลิมในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ตั้งแต่เริ่มมีเหตุการณ์เกิดขึ้นที่ตากใบและกรือเซะ การสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ที่ได้ถูกจารึกไว้ในใจของพี่น้องในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ และพี่น้องไทยทั้งประเทศ วันนี้อยากเปิดประเด็นต่างๆ ของพี่น้องในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ เพื่อสร้างความเข้าใจที่ตรงกันและเพื่อหาทางแก้ไขปัญหากันใหม่อีกครั้ง

เชื่อไหมว่าศาสนาอิสลามที่แท้จริงแล้ว คือ ศาสนาที่อบอุ่นสร้างมิตรภาพกับทุกสังคม มองโลกในแง่ดีและมีความหวังอันยาวไกล ผู้สอนศาสนา หรือเรียกกันว่าบาบอ และผู้ที่มีความรู้ศาสนาจริงๆ ดั้งเดิมคือ บาบอแห่งลุ่มน้ำปัตตานีดารุสสลาม ผู้เปรียบเสมือนเรือรับจ้างที่นำคนให้ถึงฝั่งเพื่อความปลอดภัยและสงบสุขทั้งโลกนี้และโลกหน้า

  สมัยที่ยังจุดตะเกียงไม่มีไฟฟ้าไม่มีแม้โทรทัศน์ พี่น้องในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้มีชีวิตที่เรียบง่าย เช้าสายบ่ายเย็นและค่ำ พวกเขาจะนัดหมายกันไปตามมัสยิด หรือที่ละหมาดในหมู่บ้านนั้นๆ เพื่อทำการละหมาดร่วมกัน จากนั้นจะมีการสอนหนังสือจากโต๊ะอิหม่ามหรือโต๊ะครูผู้มีความรู้ในเรื่องศาสนาผ่านการอ่านการสอนเป็นภาษามลายู ซึ่งเป็นภาษาดั้งเดิมของคนปัตตานี การสอนของโต๊ะครูจะสอนเรื่องต่างๆ ที่แตกต่างกันออกไป

  อย่างเช่นสอนในมัสยิดชาวบ้านส่วนใหญ่จะเป็นคนทำงาน ชาวบ้านธรรมดา หรือวัยรุ่นที่ไม่เรียนหนังสือ เรื่องที่โต๊ะครูจะสอนจะเป็นเรื่องการดำเนินชีวิตในแต่ละวัน กฎเกณฑ์ต่างๆ ว่าด้วยเรื่องแต่งงาน การแบ่งมรดก การค้าขาย เรื่องการปรุงอาหารล้างผักปลาอย่างถูกวิธี วิธีการอาบน้ำละหมาดและการละหมาดที่ถูกวิธี การอ่านพระมหาคัมภีร์อย่างถูกต้องโดยเรื่องการสอนทั้งหมดจะมีตัวบทจาก พระมหาคัมภีร์อัลกุรอาน วจนะศาสดา (อัลฮาดิษ) และการลงมติของผู้รู้ในอิสลามว่าด้วยเรื่องกฎหมายอิสลามต่างๆ อย่างละเอียด

 ส่วนบาบอที่มีที่ดินหรือมีชาวบ้านร่วมกันบริจาคที่ดินเพื่อสร้างปอเนาะ (ที่พักสำหรับสอนศาสนา) โดยชาวบ้านจะส่งลูกหลานไปเรียนเพื่อให้เข้าใจศาสนาอย่างละเอียดลึกซึ้ง บาบอผู้นี้ก็จะมีวิชาความรู้ศาสนาที่ลึกซึ้งแตกฉานและหลากหลายวิชาการขึ้นไปนอกเหนือจากที่กล่าวมา เช่น การสอนภาษาอาหรับ โดยเน้นการเรียนไวยากรณ์อาหรับหรือเรียกกันว่า วิชานาฮูซึ่งมีความละเอียดอ่อนในเรื่องการเขียน การตีความ รวมถึงการแปลภาษาอาหรับอีกด้วย

  ซึ่งเป็นวิชาที่ยาก การแปลความหมายพระมหาคัมภีร์ และการสอนภาษายาวีในตอนเช้าโดยมีหนังสือในการเรียนล้วนแล้วเป็นภาษายาวีทั้งหมด บาบอจะไม่ได้เงินเดือนและจะไม่เรียกร้องเรื่องเงินทองยกเว้นการสอนที่ตั้งใจเพื่อให้ทุกคนเข้าใจศาสนา เงินซากาต คือเงินหรือสิ่งของที่พี่น้องในแต่ละหมู่บ้านนำไปมอบให้เป็นสิ่งตอบแทนซึ่งเป็นสิ่งที่ศาสนาได้ระบุไว้แล้ว ชีวิตบาบอก็เหมือนคนธรรมดาทั่วไปใช้ชีวิตในรูปแบบสันโดษ สมถะเรียบง่าย ทำสวนทำนา กรีดยาง โดยยึดศาสนาเป็นแกนของการดำรงชีวิต นี่คือชีวิตจริงๆ ของบาบอและพี่น้องในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้

 การแก้ปัญหาไม่ใช่เพียงแค่การหาวิธีแก้โดยมองปัจจุบันและอนาคตเท่านั้น หากแต่จำเป็นต้องคำนึงถึงอดีตด้วยเช่นกัน เพราะถ้าเปรียบปัญหาของสังคมไทยว่าด้วยเรื่องพี่น้องในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้แล้วก็เสมือนการติดกระดุมเม็ดสุดท้ายของเสื้อตัวหนึ่ง ติดเท่าไหร่เสื้อก็ใส่ไม่เข้ารูปเข้ารอยสักครั้ง เพราะอะไร ถ้าไม่ใช่เพราะกระดุมเม็ดแรกที่เราติดผิดนั่นเอง เปิดโลกการศึกษามุสลิมปรารถนาอยากจะเห็นประเทศไทยของสร้างความเข้าใจ เอาใจใส่ในเรื่องความแตกต่างเพื่อขจัดความแตกแยก และผมยังยืนยันคำเดิมว่า ศาสนาอิสลามไม่ใช่ต้นเหตุของการขัดแย้งทางการเมือง หากแต่การเมืองคือต้นเหตุที่ทำให้อิสลามเกิดการขัดแย้งต่างหาก